راه اندازی اتاق سرور و دیتا سنتر

راه اندازی اتاق سرور و دیتا سنتر جزو خدمات ارایه شده توسط تیما شبکه می باشد. در برپایی یک اتاق سرور و دیتا سنتر استاندارد ها و نکات زیادی هستند که می بایست مورد توجه و دقت قرار بگیرند.

اتاق سرور

عصر حاضر دوره کامپیوتر و شبکه و اینترنت است. در سازمان ها و شرکت های بزرگ تقریبا در کنار هر کارمند و مدیر رایانه وجود دارد و این کاربران از انواع سرویس ها و نرم افزار های تحت شبکه استفاده می کنند.. علاوه بر این کارکنان، بسیاری از مردم نیز از خدمات و اطلاعات این سازمان ها در محیط وب بهره می برند. خدمات بانکی، ثبت نام آنلاین، دریافت اخبار، مشاهده برنامه های تلویزیونی، خدمات دانشگاهی و … نمونه هایی از این خدمات می باشند.

ارایه خدمات به رایانه های داخل مجموعه و مراجعه کنندگان خارج از سازمان بر عهده سرور ها می باشد. سازمان ها و شرکت ها بر حسب نوع کار، تعداد پرسنل و مراجعه کننده، بزرگی مجموعه و میزان ارایه خدمات الکترونیکی از چندین سرور استفاده می کنند. سرورها در رک های مخصوص نصب گردیده و پس از ایجاد اتصالات لازم مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به اینکه اطلاعات بسیاری در این سرور ها جابجا و نگهداری می شود برای سهولت و سرعت بیشتر دسترسی به اطلاعات، حفظ امنیت فیزیکی و شرایط مناسب دمایی سرور ها، جلوگیری از ورود و نفوذ افراد سودجو وموارد دیگر اتاق مخصوصی برای آن در نظر گرفته می شود. عملیات اجرای این اتاق راه اندازی اتاق سرور است.

دیتا سنتر چیست؟

در اوایل دهه ۹۰، پس از به وجود آمدن مفهوم وب در اینترنت (سال ۱۹۹۳ ) و پروتکل HTTP که به سادگی امکان به اشتراک گذاشتن مستندات در اینترنت را در اختیار کاربران قرار می‌داد، روز به روز بر تعداد کاربران اینترنت افزوده شد. از سوی دیگر با اضافه شدن کاربران اینترنت، حجم مستندات نیز روز به روز افزایش یافت. با زیاد شدن کاربران و بالا رفتن حجم مستندات، و نیز سادگی انتشار اطلاعات در اینترنت، مفاهیم تجاری نیز وارد عرصه اینترنت شدند. شرکت‌های تجاری نیاز به سرورهایی داشتند که این امکان را به آنها بدهد که به سادگی و با سرعت بتوانند اطلاعات خود را در اختیار مشتریان و کاربران خود قرار دهند.

بالطبع این امکان وجود ندارد که هر شرکت یا سازمانی که قصد راه‌اندازی سایت‌های اینترنتی را دارد، خود راساً اقدام به راه‌اندازی سرور خود کند، چرا که با وجود کاربران زیاد این سایت‌ها و حجم بالای ترافیک، نیاز به اتصال‌هایی با سرعت‌های بسیار بالا وجود داشت که مسلما حتی در صورتی که این امکان از لحاظ عملی وجود داشته باشد، هزینه بالایی را می‌طلبد.
راه‌حلی که برای این مشکل به نظر رسید، راه‌اندازی مراکز خاصی تحت عنوان Data Center یا مراکز داده‌ای بود.
دیتا سنترها با در اختیار داشتن اتصالات پرسرعت ‌ای به اینترنت، و همچنین در اختیار داشتن سرورهای قوی و متعدد، امکان راه‌اندازی سرورهای وب را برای عموم مردم ممکن ساختند.

شرکت‌های تجاری و مردم می‌توانند با اجاره کردن فضای محدودی در این سرورها، سایت‌های وب خود را معرض دید عموم قرار دهند. برخی شرکت‌های بزرگ نیز با توجه به نیاز خود، اقدام به اجاره کردن یک سرور در مرکز داده‌ای می‌کنند و آن را از راه دور با ابزارهای خاص کنترل می‌کنند.

خدمات راه اندازی اتاق سرور تیما شبکه

طراحی و جانمایی اتاق سرور

قبل از شروع به راه اندازی اتاق سرور باید نقشه اتاق با در نظر گرفتن استاندارد ها، جانمایی محل رک ها و سایر نجهیزات، محل عبور کابلها، فضای کافی برای تردد و مدیریت مجموعه بطور کامل و صحیح طراحی شود تا از دوباره کاری و اجرا اشتباه جلوگیری شود. در طراحی و جانمایی اتاق سرور محل خود اتاق نیز باید دیده شود.

ایمنی در مقابل زلزله

اتاق سرور به دلیل اهمیت بالا باید در مکانی احداث شود که در برابر زلزله مقاوم بوده و در صورت بروز زلزله به سرورها و دستگاه های داخل اتاق آسیبی وارد نشود لذا بهترین مکان برای اتاق سرور در طبقات زیر زمین یا همکف و در کنار ستون های اصلی ساختمان می باشد. در صورتی که این امر میسر نباشد اتاق باید به وسیله شاسی های فلزی ایمن گردد.

نزدیکی به رایزر ها

نزدیکی اتاق سرور به رایزر ها و ترانک های عبور کابل سبب کاهش طول کابل و هزینه ها می گردد. در قسمت طراحی راه اندازی اتاق سرور محل رایزر ها را بررسی کرده و بهترین محل برای نزدیکی به آن را پیدا می کنیم.

نصب سقف اتاق سرور Ceiling

برای سقف اتاق سرور میتوان از سقف کاذب نیز بهره جست. سقف های کاذب مورد استفاده در اتاق سرور می توانند از نوع سقف‏ های مشبک با ابعاد مختلف اجرا شود اما حتماً باید از تایل های مینرال (MINERAL) که ضد حریق نیز میباشند استفاده کرد . البته نوع دیگر سقف های قابل استفاده در اتاق سرور سقف های یکپارچه کناف (FR) میباشد که از این نوع سقف نیز میتوان استفاده نمود .

دیوارهای اتاق سرور

• در راه اندازی اتاق سرور دیوارها تا رسیدن به سطح آجری تراشیده می شود.
• سوراخ ها و منافذ پر می شوند.
• سطوح با یك لایه سیمانی پوشیده می شود.
• لایه ای از ماده ضد آتش Fire Tard روی لایه سیمانی كشیده می شود.
• مسیرگذاری كف و سقف جهت عبور لوله های اطفای حریق ، برق و شبكه انجام می شود.
• پس از انجام مراحل فوق اقدام به آهن كشی و ستون گذاری می شود
• شبكه های فلزی نصب شده و روی آن گچ كاری می شود.
• پس از خشك شدن گچ لایه محافظتی و ضد آتش Epoxy پوشانده می شود.
• روی دیوار کناف مقاوم در برابر حریق و رطوبت نصب می شود.

کف اتاق Floor

استفاده از کف کاذب یکی از بهترین گزینه ها برای راه اندازی اتاق سرور می باشد.که یکی از مهمترین قسمت های اتاق سرور میباشد. کف کاذب به دلیل فاصله مناسبی که از کف اصلی اتاق دارد محل مناسبی برای عبور کابل های شبکه ، برق و تاسیسات می باشد .

کف‏ های کاذب از جنس های مختلفی ساخته میشوند ولی کف‏ های رایج در ایران کف فولادی با روکش HPL که هم ( ضد حریق ، آنتی استاتیک و ضد خش ) میباشد و کف آلومینیومی با روکش PVC که هم ( سبک ، ضد حریق و آنتی استاتیک ) میباشند مورد استفاده قرار میگیرند. ارتفاع پایه های این کف ها قابل تنظیم بوده از ۱۵Cm – ۱۲۰Cm بنا به نیاز اتاق متغییر میباشد.

رنگ ضد حريق يا EPOXY

جهت پر كردن كلیه درزها و ایجاد لایه حفاظتی بیرونی ضد آتش از Epoxy استفاده می شود.Epoxy در رنگ های مختلف موجود بوده و برای گرفتن جواب مؤثر حتما باید سطح زیرین كاملا خشك شده باشد.

رنگ های پلاستیكی و پلی استری محصولات جانبی پتروشیمی بوده و قابلیت اشتعال بالایی دارند لذا استفاده از آن ها مناسب اتاق سرور نمی باشند. درحال حاضر پوشش مناسب جهت اتاق سرور Epoxy می باشد كه كلیه سطوح داخلی ( كف ، سقف ، دیواره های جانبی) را پوشش می دهد. دارای رنگ های متنوعی است و كاملا ضد حریق می باشد.

کاربرد مهم دیگر رنگ اپوکسی آنتی استاتیک در کف است که برای آنتی استاتیک کردن کف اتاق سرور به کار میرود.

سیستم روشنایی Lighting

روشنایی داخل اتاق سرور باید به گونه ای طراحی شود تا در هنگام خروج شخص از اتاق سرور خاموش شوند و دلیل آن علاوه بر صرفه جویی برق ، جلوگیری از تولید حرارت توسط آن هاست. همچنین مسیرهای كنترلی و اصلی برق در تابلو برق اتاق سرور پیش بینی می شود. استفاده از لامپ های کم مصرف نیز برای کاهش هزینه ها پیشنهاد می گردد.

سیستم اطفاء و اعلام حریق اتاق سرور

روش های سیستم های اعلام حریق معمول که از آب، کف و برخی انواع گازها استفاده می کنند. در راه اندازی اتاق سرور این سیستم ها سبب آسیب رسانی به سرور ها و سایر تجهیزات می شوند. امروزه بهترین ، پر قدرت ترین ، ایمن ترین و همچنین به صرفه ترین سیستم اطفا حریق که جهت استفاده در اتاق های سرور برای جلوگیری از آتش سوزی طراحی شده است سیستم اطفا حریق بر پایه گاز FM200 سیستم استاندارد مورد استفاده در این مراکز می باشد . می توان خاطر نشان کردن که هم اکنون بیشتر اتاق های سرور مراکز حساس دولتی و خصوصی این سیستم را جهت ایمن کردن خود استفاده کرده اند.

سیستم اعلام حریق علاوه بر آزیر و هشدار می تواند به مدیران شبکه SMS زده و آنان را از وضعیت موجود آگاه نماید.

درب اتاق سرور (درب مقاوم در برابر سرقت و حریق)

با توجه به اهميت محصور نمودن آتش و جلوگيري از گسترش آن، درب اتاق سرور بايد از جنس نسوز انتخاب شود. همچنین از درب های ضد سرقت که دارای لولا ها و قفل های مستحکم و مقاوم در برابر خرابکاری و انفجار می باشند استفاده کرد. نصب این درب در حین امور عمرانی راه اندازی اتاق سرور انجام می شود.

سیستم های امنیت فیزیکی و کنترلی

باتوجه به اهمیت اطلاعات و لزوم مراقبت بیشتر ازتجهیزات اتاق سرور، نصب دوربین های كنترلی درون اتاق سرور بسیار مؤثر است. دوربین ها بطور ۲۴ ساعته اتاق سرور را مانیتور كرده و Log ها را در سرور مربوطه ذخیره می كنند. همچنین استقرار سیستم كنترلی مناسب جهت ثبت تردد افراد و مدیریت آن جهت اتاق سرور الزامی است. این سیستم دارای یك دستگاه كارت خوان چند گزینه ای (Multi Option Checking) ، كنترلر و مبدل های مرتبط با آن می باشد. افراد مجاز برای ورود به اتاق سرور باید كارت تردد را همراه داشته باشند. همچنین ثبت اثر انگشت و وارد كردن كدمخصوص از دیگر گزینه هایی است كه می توان آن ها را فعال نمود.

سیستم خنک کننده اتاق سرور Cooling System

دمای مناسب برای اتاق سرور ۱۸ درجه سانتیگراد می باشد. برای کنترل دما استفاده از دستگاه های خنك كننده درون آن الزامی است. مرسوم ترین خنك كننده در ایران ، كولرهای گازی هستند كه توان آن ها باتوجه به میزان حرارت تولید شده اتاق سرور محاسبه می شوند. برای اتاق سرور های بزرگ و دیتا سنتر از سیستم های In-Row و Down-Flow استفاده می شود.

برق شهر و برق اضطراری

كابل كشی اتاق سرور بايد مطابق استاندارد هاي كابل كشيی ساخت يافته با تجهيزات باكيفيت پياده سازی شود.

تابلو برق و ATS

كنترل خطوط ورودي و خروجي برق و برق اضطراري ، همچنين لزوم مانيتور كردن جريان و ولتاژ خطوط استفاده از تابلو برق را الزامي مي سازد. تابلو برق اتاق سرور علاوه بر داشتن ولت متر و آمپرمتر داراي يك سري كليدهاي مينياتوري بوده كه جهت جريان و وضعيت ولتاژ را كنترل مي نمايد همچنين توسط اين كليدها قادر خواهيم بود تا برق قسمتي از سازمان را روي برق شهر Set كنيم و يا مي توانيم آن را به UPS مرتبط سازيم.

نصب و راه اندازی یو پی اس UPS اتاق سرور

قطع ناگهاني برق در تجهيزات اتاق سرور نظير روتر ها ، سوئيچ ها ، سرورها و . . . باعث اختلال در اكثر فعاليت هاي اين دستگاه ها شده و دربرخي موارد امكان ادامه كار آنها را كاملا ازبين مي برد. در راه اندازی اتاق سرور بايد درنظر داشت تنها قطع برق شهر اثرات مخرب به همراه ندارد. سيستم هاي كامپيوتري نسبت به نارسايي هايي مانند افت لحظه اي ولتاژ،ولتاژهاي لحظه اي بالا ، نويز و تاثيرات فركانس راديويي و تغييرات فركانس درمنبع تغذيه خود حساس هستند. يك UPS مناسب داراي شرايط زير است.

Online Double Conversion باشد.
توان كار با ژنراتور را داشته باشد يعني Power Factor Correction را پشتيباني كند.
جهت مانيتوركردن Online ، پروتكل SNMP را پشتيباني كند.

نصب و راه اندازی ژنراتور Generator اتاق سرور

دستگاه های تامین كننده برق اضطراری UPS با توجه به گران بودن و عدم كارایی مناسب برای برق دهی طولانی مدت مناسب نمی باشد. در راه اندازی اتاق سرور استفاده از ژنراتور در دستور كار قرار می گیرد. نحوه كار بدین صورت است كه در هنگام قطع برق اتاق سرور و برای جلوگیری از اختلال در سیستم برق دهی آن در طول زمان به كار افتادن ژنراتور، UPS بطور آنی وارد مدار شده و برق اتاق سرور را تامین می كند. به محض آماده شدن ژنراتور جهت برق دهی ، UPS از مدار خارج شده و برق اتاق سرور از ژنراتور تامین می شود.توان UPS با توجه به میزان توان مصرفی دستگاه های مختلف مستقر در اتاق سرور نظیر سرور ها، كولرهای گازی و … محاسبه می شود.

توان UPS مناسب را بادرنظر گرفتن باتری های داخلی آن برای مدت ۷ الی ۱۵ دقیقه (باتوجه به زمان به كار افتادن ژنراتور) درنظر می گیرند. میزان توان ژنراتور ۱۵% بیشتر از توان UPS درنظر گرفته می شود و درهنگام كار باید ۷۰% زیربار باشد. زیربار قرارگرفتن ژنراتور بیش از ۸۰% توان و یا كمتر از ۶۰% توان اكیدا توصیه نمی شود. ژنراتورهای با توان بالای ۱۵ KVA سه فاز هستند.

چرا بايد از ژنراتور استفاده كنيم ؟

با توجه به گرانی UPS های با توان بالا و همچنین نیاز به استفاده از باتری های متعدد جهت برق دهی طولانی مدت ، استفاده از ژنراتور الزامی است. نكته دیگری كه باید درنظر بگیریم جاگیر بودن حجم زیادی باتری خارجی در فضای محدود اتاق سرور است.

راه اندازی چاه ارت اتاق سرور

احداث چاه ارت در راه اندازی اتاق سرور ضروری است. جهت جلوگيري از بارهاي اضافي و مخرب روي سيستم برقي، سيستم زمين يا Earth بايد برقرار شود. دراين سيستم، نول واقعي شده و به چاه ارت توسط كابل مسي مرتبط مي شود. شرايط ايجاد چاه ارت استاندارد در زير آمده است.

• حفر چاه تا رسيدن به خاک نم دار بايستي انجام شود
• پودر ذغال و نمک (كلريد سديم) به نسبت يك به دو ( هرکيلو ذغال دو کيلو نمک ) به مقدار ۴۰ کيلوگرم در چاه ريخته شود ( اين مواد با مقاومت خاک نسبت عکس دارند و کم يا زياد کردن اين مواد مقاومت خاک را زياد و يا کم می گرداند)
• صفحه ای مسی به اندازه ۵۰cm X 50cm و به قطر ۱سانتی متر به صورت تيغه ای ( عمودی ) روی نمک و ذغال قرار می گيرد. این صفحه بسته به نوع حاک می تواند با عرض ۶۰ یا ۳۵ نیز استفاده گردد.
• سيم مسی به قطر ۵۰ ميليمتر توسط کابلشو مسی و پيچ و مهره مخصوص از جنس مس جهت جلوگيری از پوسيدگی و زنگ زدگی به صفحه مسی متصل می شود.
• لوله پوليکا به قطر ۴ يا ۶ سانتی متر کنار هر چاه نصب می گردد . لازم به توجه است سوراخ های متعددی در بدنه لوله ها ايجاد شده تا اطراف لوله و چاه را مرطوب گرداند
• در پايان نيز چاه با خاک رس و نرم پر می شود .
• مقاومت چاه با استفاده از دستگاه ارت سنج بايد زير ۲ اهم باشد.

ساختار شبكه كامپیوتری اتاق سرور

آماده سازی اتاق سرور جهت ارتباطات شبكه ای سرورها با ایستگاه های مختلف شبكه از جمله كارهای پایه ای در اتاق سرور می باشد. در واقع كلیه كارها و هزینه هایی كه در اتاق سرور انجام می شود هدفش استفاده منطقی و مطمئن از تجهیزات اتاق سرور می باشد. در زیر دو ساختار فیزیكی و منطقی شبكه آمده است. خدمات شبکه این شرکت تمامی موارد را پوشش می دهد.

پیاده سازی و راه اندازی ساختار فیزیكی شبكه اتاق سرور

مركز اطلاعات و پردازش روی شبكه سرورها هستند لذا ارتباط مناسب این سرورها با مجموعه شبكه امری اجتناب ناپذیر است. دراین راستا سه عامل زیر مدنظر هستند :

پیاده سازی مدل سه لایه: كابل كشی شیکه و پیش بینی مسیرهای داخل اتاق سرور باید به گونه ای باشد تا بتوان پیاده سازی مدل سه لایه شبكه را عملیاتی ساخت از این لحاظ داشتن نقشه منطقی و فیزیكی سوئیچ های مختلف شبكه باید پیش از اجرای مسیرگذاری در دستور كار قرار گیرد.

كابل كشی استاندارد: در راه اندازی اتاق سرور رعایت اصول كابل كشی ساخت یافته و همچنین درنظر داشتن خم ها و زوایای مختلف در كابل كشی اتاق سرور باید در نظر گرفته شود. تمامی فیبر ها و کابل ها می بایست با دقت کشیده شده و لیبل گذاری شوند.

ثابت كردن رك ها: به دلیل جلوگیری از واژگون شدن رك ها در هنگام زلزله ، رك ها باید به كف وصل و مهار شوند. پیش از اجرای كف و ایجاد كانال های مختلف باید محل استقرار رك ها تعیین شده و بست ها و Holder های نگهدارنده در آن تعبیه شود لذا دانستن نوع و مدل رك ها ، اندازه آن ها ، موقعیت مكانی نسبت به یكدیگر باید تعیین شوند.

كانال های عبور: جهت نظم بخشیدن به كابل های Portable نظیر كابل های رابط برق ، Patch Cordها و … ، مسیر عبور استاندارد كابلی توكار در اتاق سرور صورت می گیرد. این كانال ها باید دارای درپوش مناسب بوده و بین مسیرهای Data و برق فاصله ایجاد نماید.

ساختار منطقی شبكه: ساختار منطقی و نرم افزاری سرورها امكان استفاده مطمئن از اطلاعات روی سرورها را مهیا می سازد لذا اتخاذ استراتژی مناسب ارتباط سرورها با یكدیگر و همچنین ارتباط ایستگاه های كاری با آن ها باید پس از نصب فیزیكی اتاق سرور انجام شود. در زیر به برخی از تنظیمات منطقی و نرم افزاری اشاره شده است:

• دامین كنترلر و سرویس های شبكه نظیر DHCP ، DNS و …
• VLAN و تقسیم سوئیچی
• ایجاد Access List روی سوئیج های شبكه
• ایجاد Routing و Gateway شبكه و …

راه اندازی امنیت اتاق سرور Security

آسیب ها و نفوذ های گزارش شده به سیستم های مبتنی بر اطلاعات در سرتاسر جهان رو به افزایش است. با گذشت زمان ابزارها و روشهای نفوذ به سیستم های اطلاعاتی و شبکه های کامپیوتری ساده و ساده تر می شوند و نفوذگرها با این ابزار و حداقل دانش مجال نفوذ را می یابند.

بر این اساس محرمانه بودن، در دسترس بودن و یكپارچگی اطلاعات، امری اجتناب ناپذیر برای توسعه سیستم ها كامپیوتری و سرورها است. در زمان راه اندازی اتاق سرور این امر باید در برنامه تجهیز اتاق سرور مدنظر قرار گیرد. مرسوم ترین روش های امنیتی عبارتند از :

• استفاده از ویروس كش مناسب
• استفاده از فایروال با تنظیم صحیح
• نصب سیستم های نمایشگر نظیر IDS

راه اندازی سیستم پشتیبان گیری Back up در اتاق سرور

ایجاد امكانات مناسب برگرداندن اطلاعات ازبین رفته از تدابیری است كه باید مدیر شبكه در دستور كار راه اندازی اتاق سرور خود قراردهد. استفاده از ساختار SAN و تجهیزات مبتنی بر NAS ، همچنین Media های ذخیره سازی متنوع با توجه به حجم اطلاعات و اهمیت آن ها مثال هایی از آنهاست.

سرور مناسب Server

سرورها ، كامپیوترهای قدرتمند با توان پردازش و ذخیره سازی بالایی هستند كه به عنوان مركز منطقی نرم افزارهای مختلف شبكه درنظر گرفته می شوند. Data Base های مختلف نظیر SQL ، Oracle و … روی این بستر ایجاد شده و ایستگاه های كاری مرتبط با شبكه را تغذیه می نمایند. با توجه به فضای محدود اتاق سرور و لزوم بهینه از فضا ، استفاده از سرور های كشویی Rackmount پیشنهاد می شود.این سرور ها سرپرست شبكه را قادر خواهند ساخت تا به راحتی به آن ها دسترسی داشته و بنا به شرایط آن ها را افزایش یا كاهش دهد.